Dr inż. Bartosz Kowalski

Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Wydział Chemiczny, Politechnika Śląska w Gliwicach

Laboratorium technik remediacyjnych „Revita Park” poza standardowymi zanieczyszczeniami, którymi wiele innych laboratoriów środowiskowych na co dzień się zajmuje (oznaczenia metali ciężkich, anionów nieorganicznych, czy też oznaczenia WWA, PCB oraz pestycydów w próbkach wód i gleb),będzie również zajmowało się oznaczaniem wielu różnych nowych zanieczyszczeń, które nie są na co dzień jeszcze oznaczane.  Będą to związki należące do tzw. grupy „emergingcontaminants”, czyli związków, których obecność w środowisku jest niepożądana i których to obecność należy monitorować. Oznaczenie tych związków stało się możliwe w ostatnich latach ze względu na postęp technologiczny, związany z produkcją nowych sprzętów, za pomocą których można oznaczać coraz to niższe zawartości związków w różnych próbkach. Do takiej właśnie grupy związków zaliczają się środki opóźniające palenie (flameretardants), których oznaczanie do tej pory prowadzono na Politechnice Śląskiej w Gliwicach [1-3]. 

Celem prowadzonych badań było opracowanie metod chromatograficznych techniką HPLC-DAD oraz techniką UHPLC-UV do oznaczania wybranych środków opóźniających palenie w próbkach środowiskowych. Po opracowaniu układów chromatograficznych opracowano również metody wydzielania oraz zagęszczania badanych związków z próbek wód powierzchniowych oraz próbek gleb. W ramach badań stosowano takie techniki przygotowania próbek jak ekstrakcja do fazy stałej (SPE), ekstrakcja poprzez wytrząsanie (SE) oraz ekstrakcja wspomagana promieniowaniem ultradźwiękowym (UAE).

Wśród oznaczanych związków znajdywały się:

• bromowane środki opóźniające palenie: heksabromocyklododekan (HBCD), tetrabromobisfenol A (TBBPA) oraz bezwodnik tetrabromoftalowy (TBPA);
• związki fosforoorganiczne (triestrowe): fosforan(V)trifenylu (TPhP), fosforan(V)tris(2,3-dibromopropylu) (TBPP) oraz fosforan(V) 2-etyloheksylu i difenylu (EHDP).

Opracowane metody chromatograficzne zastosowano do oznaczania wymienionych związków w próbkach środowiskowych. Badania będą kontynuowane w ramach labaratorium technik remediacyjnych „Revita Park”.

Literatura

1. Sutker B.J.: Flame Retardants, w: Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 7th Edition, Wiley-Interscience, Weinheim 2011
2. Klein M., Kluska J., Misiuk S., Kardaś D.: Przebieg i produkty procesu pirolizy wybranych tworzyw sztucznych w reaktorze ciśnieniowym, Inżynieria i Aparatura Chemiczna, 50, 54-55 (2011)
3. Kowalski B., Mazur M.: "The Simultaneous Determination of Six Flame Retardants in Water Samples Using SPE Pre-concentration and UHPLC-UV Method", Water, Air, SoilPollut., 225, 1866-1874 (2014)